Yak & Arrack

Dinsdag 15 juli

Vandaag vertrekken we vroeg naar onze volgende excursie in de prachtige Spiti vallei. Maar eerst een ontbijtje bij de familie in het huis, chapathi's met roerei deze keer, die de vrouw des huizes samen met Tagpa voor ons klaarmaakt. We krijgen er zelfs een plakje kaas bij! En jam! En een soort sambal maar dat lijkt me niet zo lekker op de vroege morgen. Als toetje krijg ik een soort van yoghurt die er heel waterig uitziet, ook al heb ik drie keer gezegd dat ik niet hoef. Ik eet hem niet op, er is vast wel iemand in huis die hem dan wel opeet. De jongen met de hele donkere huidskleur blijkt een hulp te zijn uit een andere provincie. Ik schat hem een jaar of twaalf. ik snap nu waarom hij de hele tijd opdrachten krijgt en de meisjes niet, en waarom hij niet naar school gaat en kleren met gaten heeft. Ik heb medelijden met hem, ook al wordt hij niet heel rot behandeld, hij is toch ver weg van z'n familie en zal nooit naar school gaan. Zal hij ooit iets voor zichzelf kunnen opbouwen? Of zal hij altijd bij de familie moeten blijven wonen? 
Na het ontbijt stappen we in de auto voor een ritje van twee uur naar Demul village. Daar zullen we op een heuse Yak safari gaan! Weer iets nieuws! Het laatste half uurtje klimmen we met de auto naar boven, zenuwachtig checkt de chauffeur onderweg z'n telefoon, want we zijn nu zo hoog dat er misschien een telefoonsignaal te ontvangen is. Als we aan komen rijden zien we de yak's al staan. Na een wildplasje (ik ben ondertussen een echte wildplas pro, ik kan het zonder mn broek of schoenen te raken) stappen we op de yak's. Het zit niet heel comfortabel,  maar het is wel weer een ervaring! Bovendien ruiken ze, in tegenstelling tot de Yak's in Manali, helemaal niet. We rijden naar een hoog punt met een stupa, waar een mooi uitzicht is. Tagpa (die de hele weg achter ons aanloopt) durft helemaal naar het uiteinde van het puntje van de berg te lopen. Ik vind tot de stupa wel ver genoeg. De man die de hele tijd voor mijn Yak heeft gelopen vraagt of ik een beetje van z'n rijstepap wil, hij tovert een viezig potje te voorschijn. Ik overwin m'n smetvrees, en neem een beetje en t smaakt hetzelfde als de rijstepap die je bij de Hoogvliet koopt! Na een korte stop op het uitzichtpunt is het tijd om weer terug te gaan. Inmiddels heb ik echt enorm pijn in m'n zitvlak, en ben ik blij als ik het opstappunt weer in zicht zie komen. Maar we lopen gewoon het opstappunt voorbij! We moeten blijkbaar op het beest zitten tot het dorp Demul, en dat is nog wel even...shit. Ik probeer me maar te concentreren op het uitzicht. We zien vergezichten van het dorpje, en als we bijna bij het dorp zijn lopen we door een grote kudde nieuwsgierige paarden heen. Ik kan niet meer lopen als we uiteindelijk van de Yak af mogen. Ze worden afgezadeld en wij lopen door omhoog naar onze homestay. Ik ben een beetje bang voor waar we zullen belanden, want dit ziet er echt uit als een primitief dorp. Gelukkig is onze kamer echt de mooiste en schoonste van het huis, en het ziet er gezellig uit. We krijgen een lunch aangeboden door de man van het huis, ik schat hem ongeveer 70 jaar. Deze eten we in de huiskamer, met  weer een stoof midden in de kamer en een kast met servies en plaats voor het gasfornuis. In het huis wonen de man met z'n vrouw en zijn moeder van achterin de 80. Daan noemt deze moeder "gremlin", ze loopt gebogen en is constant aan het snuiven en gorgelen, af en toe spuugt ze een fluim.. Dus dat is wel toepasselijk. Ze is nog heel actief en werkt zelfs 6 dagen per week aan de weg. Na de lunch waag ik een bezoekje aan het toilet.. Dit is een traditioneel droog-toilet. Heel erg eco stijl.. en verantwoord omdat er in het dorp een watertekort is. De man des huizes haalt speciaal voor ons een toiletrol, want toiletpapier, dat gebruiken ze hier niet. Hoe ze dan hun kont afvegen..geen idee..ik denk gewoon niet? Ik durf het ook niet echt te vragen. Ik ga het avontuur aan en neem de ladder naar de donkere kelder beneden.. Wat ik daar aantref is best ok. Gewoon een gat in de grond, en als ik door het gat kijk zie ik een hele grote kelderruimte met grond.. Het is de bedoeling dat je na elk gebruik  een beetje grond door het gat gooit. Het stinkt er helemaal niet, het ruikt naar grond, en er zijn ook geen vliegen. Op de terugweg naar boven valt me de gedroogde stront voorraad op. In een soort van kast zijn alle drollen netjes opgestapeld, klaar om in de kachel gegooid te worden. Na een paar uurtjes een boekje lezen in onze kamer neemt Tagpa ons mee om een aantal Spiti Ecospheres projecten te laten zien. De organisatie waar wij de tour hebben geboekt doet een hoop voor de mensen hier. Zoals het installeren van passieve zonne verwarmingskassen aan huizen, zonneboilers, zonnepanelen en kassen. Dit doen zij allemaal met de hulp van vrijwilligers uit Europa en Amerika.  Nu gaan we een van de kassen bekijken. In de winter is het hier rond de -30, en kunnen de mensen geen groenten verbouwen. De groentes kunnen wel 200 km verder uit een ander dorp worden gehaald, maar dan zijn ze verre van vers als ze aankomen.  Daarom heeft Spiti Ecospheres voor het dorp een gemeenschappelijke kas gebouwd, waar in de winter groentes kunnen groeien en warm water kan worden gehaald zodat de mensen zich kunnen wassen. Het is een mooie kas, en lekker warm! 
Terug gekomen in onze kamer komt Tagpa ons vertellen dat we nu echt het raam van de kamer dicht moeten doen, want er komt zo veel vee langs. We luisteren niet naar hem, want als we het raam dicht doen wordt het zo warm.. En bovendien zien we nergens vee.. Maar na een half uurtje horen we een hoop gestommel, ik roep naar Daan die bij t raam zit dat hij nu maar t raam dicht moet doen. Samen kijken we naar al t vee wat voorbij komt rennen en een enorme stofwolk komt omhoog. Zelfs nu het raam dichtzit worden onze neuzen gevuld met stof.. We zien van alles, ezels, schapen, koeien en geiten. 
Voor het avondeten mogen we nu zelf meehelpen met koken. In de huiskamer maken we samen met de man des huizes en Tagpa Tibetaanse momo's. Daan is er wat beter in dan ik, en de man moet lachen om mijn onkundigheid. Hij houdt ons de hele tijd in de gaten, en elke keer als we naar hem kijken kijkt ie weg. Hij vindt ons interessant, en wij hem, haha! Na een aantal probeersels laat ik t maar aan Daan over.. De momo's worden vervolgens gestoomd op de stoofoven midden in de huiskamer, en ze smaken prima! We eten wel weer alleen, het is hier blijkbaar heel belangrijk dat gasten eerst eten. Er zijn ook nog andere Indiase gasten aanwezig die ook eten krijgen. Na het avondeten krijgen we uit een Sprite fles zelf gebrouwen  Arrack (sterke drank, ruikt naar spiritus)  aangeboden door de man des huizes. Elke keer zeggen we stop als hij onze glas vult maar hij gaat dan toch nog even door. Hij zit de hele tijd naar ons te lachen en als we maar een beetje ons glas leeg hebben vult hij hem bij. Daan heeft inmiddels een serieus gesprek in het Engels met Tagpa, maar ik vraag me af of hij er iets van begrijpt, hij zegt wel ja, maar dat heb ik wel vaker gemerkt, hij begrijpt er dan toch niets van. De man zit klaar naast de fles om bij te vullen, en zit ons de hele tijd te bestuderen, zo lijkt het. Als de fles leeg is verdwijnt hij om een nieuw voorraadje te halen, hij heeft nu een theepot gevuld. Op een gegeven moment is het tijd om naar bed te gaan, morgen moeten we weer vroeg op, en ik heb hier altijd wat uren extra slaaptijd nodig, want de bedden liggen zo rot. Het zit er uit als een matras, maar het is gewoon bij elkaar gebonden stro. Door de arrack durf ik zonder twijfelen nog even naar het droogtoilet en slaap ik lekker!